تجزیه و تحلیل صورت های مالی

تجزیه و تحلیل صورت های مالی : صورت های مالی به عنوان ثمره فعالیت های واحد حسابداری در هر واحد حسابداری مطرح است و هنگامی می تواند به بهترین شکل مورد استفاده مدیران واقع شود که به درستی تجزیه و تحلیل گردد.

صورت های مالی :

تراز نامه ، صورت حساب سود و زیان ، صورت حساب سرمایه ، صورت گردش وجوه نقد.

تجزیه و تحلیل صورت های مالی :

1-نسبت های تراز نامه ای ؛

2-نسبت های سود و زیانی ؛

نسبت های سود آوری (در توضیح تجزیه و تحلیل صورت های مالی) :

دارایی های جاری :

دارایی های که در سال جاری به پول نقد تبدیل می شوند و نیز تبدیل آنها به پول نقد سریع و آسان می باشد.

بدهی های جاری :

بدهی هایی هستند که در سال جاری باید پرداخت شوند.

دارایی های سریع:

عبارت از دارایی هایی است که تاجر به وسیله آن بتواند کلیه بدهی ها ی جاری خود را پرداخت نماید.

دارایی های سریع شامل (در توضیح تجزیه و تحلیل صورت های مالی) :

صندوق ، بانک ، تنخواه گردان ، اسناد دریافتنی ، بدهکاران.

بدهی جاری – دارایی جاری = سرمایه در گردش

دارایی های جاری شامل :

صندوق ، بانک ، تنخواه گردان ، اسناد دریافتنی ، بدهکاران ، پیش پرداخت ها و موجودی کالا است.

بدهی های جاری شامل :

بستانکاران ، اسناد پرداختنی ، حقوق پرداختنی ، وام های کوتاه مدت.

نسبت های فعالیت ( کار آیی ) (در توضیح تجزیه و تحلیل صورت های مالی) :

نسبت جاری :

2 <  = ( بدهی های جاری  / دارایی های جاری ) = نسبت جاری

این نسبت نشان می دهد که دارایی های جاری تا چه اندازه بدهی های جاری را می پوشاند.

نسبت مذکور را مقیاس نقدینگی در کوتاه مدت می دانند. روند این نسبت باید مورد توجه قرار گیرد.

نسبت آنی ( سریع ) :

1 <  = ( بدهی های جاری  / دارایی های سریع ) = نسبت سریع

در این نسبت جانب احتیاط در تامین مطالبات طلبکاران رعایت شده است.

زیرا که چون موجودی کالا و پیش پرداخت ها ، همیشه قابل تبدیل به نقد نیستند آنها را کنار می گذاریم و دارایی جاری را منهای این دو قلم دارایی آنی می نامیم.

(در توضیح تجزیه و تحلیل صورت های مالی)

نسبت گردش دارایی :

کل دارایی ها / فروش خالص = نسبت گردش دارایی

این نسبت میزان و اثر گردش دارایی را در تحصیل درآمد نشان می دهد و در مقایسه با گذشته حکایت از آن می کند که آیا افزایش دارایی ها با افزایش فروش ارتباط داشته است یا خیر.

این نسبت در شرکت های تولیدی باید کوچک تر از 4/1 باشد و در شرکت های بازرگانی بزرگ تر 4/3 باشد.

نسبت دارایی جاری :

کل دارایی ها / دارایی جاری = نسبت دارایی جاری

این نسبت نشان می دهد که دارایی جاری چه درصدی از کل دارایی ها را تشکیل می دهد.

دوره گردش کالا :

2 / ( بدهکاران اول دوره / بدهکاران پایان دوره ) = متوسط مطالبات

فروش خالص / ( متوسط مطالبات * 365 ) = دوره وصول مطالبات

2 / (موجودی کالای پایان دوره + موجودی کالای اول دوره ) = متوسط موجودی کالا

بهای تمام شده کالای فروش رفته / (365 * متوسط موجودی کالا ) = دوره گردش کالا

این نسبت مدت زمانی را نشان می دهد که طول می کشد تا کالا فروخته شود.

نسبت کالا به سرمایه در گردش :

سرمایه در گردش / موجودی کالا  = نسبت کالا به سرمایه در گردش

این نسبت نشان می دهد که چند درصد سرمایه در گردش به صورت موجودی کالا درآمده است.

بالا بودن نسبت نشانه ای بر وجود مشکل در گردش عملیات جاری تلقی می شود و پایین بودن این نسبت هشداری برای موسسات تولیدی در رابطه با توقف ناگهانی تولید به دلیل خرابی دستگاه ها و یا عدم دور نگری توسط مدیران است.

نسبت گردش سرمایه جاری :

سرمایه در گردش / فروش خالص = نسبت گردش سرمایه جاری

این نسبت حاکی است که سرمایه در گردش تا چه اندازه ای در فروش موثر بوده است.

افزایش نسبت ، دلیل کمبود سرمایه در گردش تلقی می شود. مگر دلایل دیگری مانند افزایش فروش ، آن را نفی کند.

دوره واریز بستانکاران :

2 / ( بستانکاران آخر دوره + بستانکاران اول دوره ) = متوسط حساب بستانکاران

= دفعات واریز بستانکاران

متوسط حساب بستانکاران / ( موجودی کالای آخر دوره +(موجودی کالای اول دوره – بهای تمام شده کالای فروش رفته )

دفعات واریز بستانکاران / 365 = دوره واریز بستانکاران

این نسبت تعداد دفعات واریز حساب بستانکاران را طی مدت مثلاً یک سال نشان می دهد.

نسبت دارایی ثابت به ارزش ویژه :

ارزش ویژه / دارای ثابت = نسبت دارایی ثابت به ارزش ویژه

ارزش ویژه (در توضیح تجزیه و تحلیل صورت های مالی) :

ارزش ویژه از کسر کل دارایی ها را از کل بدهی ها به دست می آید.

این نسبت نشان می دهد که چه مقدار از ارزش ویژه ( ارزش واقعی کل دارایی ها ) به مصرف دارایی ثابت رسیده به بیان دیگر چه مقدار از سرمایه گذاری صاحبان سهام از گردش عملیات جاری واحد تجاری خارج شده است.

پایین بودن این نسبت بدین معناست که نقدینگی غیر مولد بالا می باشد و پایین بودن بیش از حد این نسبت در صورتی که بدهی جاری مبلغ بالایی باشد موقعیت موسسه ممکن است به خطر افتد.

نسبت کل بدهی :

ارزش ویژه / کل بدهی = نسبت کل بدهی

این نسبت وضع طلبکاران را در مقابل صاحبان سهام نشان می دهد.

نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه :

ارزش ویژه / بدهی جاری = نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه

این نسبت حاکی از رابطه بدهی جاری با ارزش ویژه است. وقتی نسبت بالا باشد نامطلوب تشخیص داده می شود و افزایش مداوم آن ایجاب می کند که در نحوه ترکیب سرمایه گذاری تجدید نظر گردد.

نسبت بدهی بلند مدت به ارزش ویژه (در توضیح تجزیه و تحلیل صورت های مالی) :

ارزش ویژه / بدهی بلند مدت = نسبت بدهی بلند مدت به ارزش ویژه

این نسبت رابطه بدهی بلند مدت را با ارزش ویژه نشان می دهد. بالا بودن این نسبت در صورتی که نسبت دارایی ثابت به ارزش ویژه نیز بالا باشد و از نظر موقعیت بازار رکود اقتصادی هم وجود نداشته باشد ، ایرادی ندارد ، چون بازپرداخت این گونه بدهی ها در دراز مدت است.

نسبت مالکانه (در توضیح تجزیه و تحلیل صورت های مالی) :

این نسبت نشان می دهد که به طور کلی چه مقدار از دارایی ها به صاحبان سهام تعلق دارد و در تفصیر با نسبت کل بدهی ارتباط نزدیک دارد.

عده ای این نسبت را مکمل نسبت های نقدینگی می دانند و این را نشان می دهد که محل تامین نقدینگی استقراض بوده است یا خیر.

کل دارایی /  ارزش ویژه = نسبت مالکانه

نسبت های سود آوری (در توضیح تجزیه و تحلیل صورت های مالی) :

فروش خالص / سود ناخالص = نسبت سود ناخالص

فروش خالص / سود عملیات = نسبت سود عملیات

فروش خالص / سود خالص = نسبت بازده فروش

 ارزش ویژه / سود خالص = بازده ارزش ویژه

 جمع دارایی ها / سود خالص = نسبت بازده دارایی

 سرمایه در گردش / سود خالص = بازده سرمایه در گردش

روش نسبت یابی دوپان :

( فروش / سودخالص ) * ( جمع دارایی / فروش ) = روش نسبت یابی دوپان

این روش فایده دارایی ها را از لحاظ فروش و سود آوری را که به دست آمده ، نشان می دهد.

نتیجه نهایی کاربرد روش دوپان به عنوان بازده دارایی در کالا آمده است ولی فایده عمده این روش را در مطالعه اجزای تشکیل دهنده دارایی و سود و رابطه آنها می دانند.

نسبت سود ناخالص (در توضیح تجزیه و تحلیل صورت های مالی) :

این نسبت حاکی از اثر کنترل بهای تمام شده کالای فروش رفته و روش قیمت گذاری کالا برای فروش است. نسبت مزبور را با گذشته خود موسسه و یا صنایع مشابه مقایسه می نمایند.

نسبت سود عملیات :

این نسبت نشانه توانایی موسسه در کنترل هزینه عملیات محسوب می شود. آن را در رابطه با افزایش فروش و تغییرات سود ناخالص تفصیر می کنند. سود عملیات ، سودی است که هزینه ها از آن کسر شده ولی درآمد متفرقه و هزینه متفرقه روی آن اثری نگذاشته است و اگر اثر بگذارد سود خالص و سود قابل تقسیم به دست می آید.

نسبت بازده فروش(در توضیح تجزیه و تحلیل صورت های مالی) :

این نسبت نشان می دهد که از هر یک ریال فروش چه میزان سود خالص به دست آمده است.

بازده ارزش ویژه :

این نسبت حاکی از میزان سود آوری واحد تجاری است و بازده متعلق به صاحبان سهام را نشان می دهد.

وقتی این نسبت را با بازده دارایی مقایسه کنیم ، ارزش استقراض و اهرمی عمل کردن وام در تحصیل سود مشخص می شود.

نسبت بازده دارایی :

این نسبت حاکی از توانایی واحد تجاری در کاربرد تمامی منابعی است که در اختیار آن قرار دارد.

بازده سرمایه در گردش (در توضیح تجزیه و تحلیل صورت های مالی) :

این نسبت رابطه سرمایه در گردش را با سود واحد تجاری نشان می دهد.

افزایش نسبت مزبور دلالت بر کمبود سرمایه در گردش می کند.