حسابداری چند سطحی چیست

حسابداری چند سطحی چیست : در این مقاله در مقام بیان توضیحات در خصوص معادله حسابداری و اجزای آن نیستیم و لیکن به صورت کلی قابل ذکر است که این سه نوع حساب کلی و دائمی ای که معادله حسابداری را تشکیل می دهند ، سر منشأ کلیه حساب ها در حسابداری می باشند.

انواع حساب ها

معادله اصلی حسابداری (دارایی = بدهی + سرمایه) ، در بر گیرنده سه حساب اصلی و کلی حسابداری است.

به عنوان مثال دارایی ها (در توضیح حسابداری چند سطحی چیست) :

کلیه اقلام دارایی را شامل می شود مانند صندوق ، بانک ، حساب های دریافتنی و …

دانستن ماهیت هر یک از حساب های تشکیل دهنده معادله مذکور نیز لازمه کاری هر حسابدار می باشد.

چرا که وقتی ماهیت های این حساب ها را دانستیم ، حساب های زیر مجموعه را نیز می توان بهتر شناسایی نمود و موفق تر بود.

حساب موقت :

به غیر از حساب های دائمی فوق الذکر ، حساب های موقت نیز وجود دارند.

حساب های موقت به صورت کلی شامل حساب های هزینه ، درآمد (حساب های خلاصه سود و زیان) و برداشت می باشد.

طبقه بندی حساب ها (در توضیح حسابداری چند سطحی چیست) :

در راستای استفاده بهینه از انواع حساب های فوق ، برای هر یک از آنها زیر مجموعه هایی تعریف می کنند.

به عنوان مثال زیر مجموعه دارایی ها ، حساب های مربوطه تعریف می شود  ، این حساب ها شامل کلیه اقلام دارایی می شود.

اگر بخواهیم کلیه اقلام دارایی را مستقیم زیر مجموعه حساب اصلی دارایی ها ثبت نماییم ، دسترسی به حجم بالای حساب ها بسیار سخت و حتی خارج از امکان است.

این قانون شامل بدهی ها ، حساب های سرمایه ای و کلیه حساب های موقت نیز می شود.

به منظور سهولت در کار ، کلیه حساب های مذکور ،  طبقه بندی می شود. در حسابداری حداقل سه نوع حساب  برای هر سیستم حسابداری وجود دارد.

عناوین این حساب ها :

حساب های کل ، حساب های معین و حساب های تفصیلی است.

این سه طبقه مذکور ، حداقل طبقه بندی و تعداد طبقات در حسابداری است ومی تواند بیشتر نیز باشد که توضیح داده خواهد شد. در زیر به بررسی و بیان هر یک از این سه طبقه پرداخته می شود.

حساب کل (در توضیح حسابداری چند سطحی چیست) :

کلی ترین تقسیم بندی و طبقه بندی در حسابداری است. برای هر یک از اجزای معادله حسابداری ، می توان نامحدود حساب کل تعریف کرد.

اگر چه استاندارد هایی برای تشکلیل حساب های کل وجود دارد و لیکن به صورت کلی هیچ محدودیتی برای تعریف حساب های کل ، وجود ندارد و حسابدار با تشخیص خود می تواند به تعریف حساب های کل بپردازد.

مثال :

به عنوان مثال برای کلیه اقلام دارایی ها ، می توان حساب کل مختص به آن را تعریف نمود.

مثلاً برای حساب های بانکی می توان حساب کلی با عنوان “بانک” ، برای حساب های دریافتنی ، حساب کلی با عنوان “حساب اشخاص” و … در نظر گرفت.

این تعریف ، محدودیتی ندارد و همان طور که اشاره شد ، محدودیتی برای این موضوع وجود ندارد.

برای هر یک از حساب های بدهی و سرمایه و حساب های موقت نیز این فرآیند ثابت است.

همان گونه که اشاره شد کلی ترین تقسیم بندی حساب های را حساب های کل می نامند.

حساب معین (در توضیح حسابداری چند سطحی چیست) :

پس از تعریف حساب های کل ، زیر مجموعه هر یک از آنها به تعریف حساب های معین پرداخته می شود.

حساب معین در واقع دومین طبقه حساب ها محسوب می شود و نسبت به حساب های کل ، جزئی تر است.

مثال :

برای مثال برای حساب کل “بانک” ، می توان حساب های معینی با عناوین “حساب بانک های ملی” ، “حساب بانک های ملت” و یا عناوینی با عنوان “حساب های جاری” ، “حساب های پس انداز” و … تعریف کرد.

در تعریف حساب های معین نیز محدودیتی از لحاظ تعدادی و یا انتخاب عناوین وجود ندارد و حسابدار با توجه به تجارت خود می تواند به تعیین و تشکیل حساب های معین بپردازد.

اگر بخواهیم مثالی نیز برای حساب های موقت ارائه نماییم ، به عنوان مثال برای حساب کل “هزینه های جاری” می توان معین هایی با عناوین “هزینه پذیرایی” ، “هزینه قبوض پرداختی” و غیره تعریف نمود.

همچنین مثلاً برای حساب کل “هزینه حقوق پرسنل” می توان حساب های معینی با عناوین “هزینه حقوق پرسنل اداری” ، “هزینه حقوق پرسنل خط تولید” و یا “هزینه حقوق پرسنل شیفت روز” و “هزینه حقوق شیفت شب” می توان تعریف نمود.

حساب تفصیلی(در توضیح حسابداری چند سطحی چیست) :

تا اینجا آموختیم برای هر بک از حساب های معادله حسابداری ، چگونه حساب کل و حساب معین تشکیل دهیم حال تقسیم بندی بعدی ، تشکیل حساب های تفصیلی است. این حساب ها جزئی ترین نوع تقسیم بندی حساب ها در حسابداری می باشد.

برای هر یک از حساب های معین ، می توان نامحدود حساب تفصیلی درج نمود.

مثلاً برای حساب کل “بانک” و معین “حساب بانک های ملی” می توان کلیه حساب های بانکی شرکت یا فروشگاه را در بانک ملی را به عنوان حساب تفصیلی مربوطه در نظر گرفت ، مثلاً حساب تفصیلی : “حساب بانک ملی با شماره حساب 123456” و … در نظر گرفت.

برای حساب کل “هزینه حقوق پرسنل” و حساب معین “هزینه حقوق پرسنل اداری” ، می توان ریز اسامی هر یک از پرسنل را به عنوان حساب های تفصیلی مربوطه تعریف نمود.

در بعضی از سیستم های حسابداری ، به تشکیل حساب های تفصیلی سطح یک و سطح دو می پردازند.

مثال (در توضیح حسابداری چند سطحی چیست) :

به عنوان مثال برای حساب معین “هزینه حقوق پرسنل اداری” حساب تفصیلی سطح یک با عنوان “پرسنل اداری ساختمان شماره یک” یا “پرسنل اداری بخش حسابداری” می پردازند و برای هر یک از آنها به تعریف حساب تفصیلی سطح دو پرداخته می شود.

برای هر یک از حساب های هزینه سطح یک مذکور ، می توان ریز اسامی پرسنل مربوطه را به عنوان حساب های تفصیلی سطح دو درج نمود.

حساب تفصیلی سطح دو ، عرف تمامی سیستم های حسابداری نیست و در بیشتر سیستم های حسابداری از حسابداری تفصیلی در  یک سطح استفاده می شود.

انواع سطوح حسابداری (در توضیح حسابداری چند سطحی چیست) :

همان گونه که اشاره شد به منظور امکان ثبت اطلاعات و سهولت در کار ، به طبقه بندی حساب ها پرداخته می شود. این حساب ها شامل حساب های کل ، حساب های معین و حساب های تفصیلی شدند و این سه طبقه در واقع سه سطح حسابداری را تشکیل می دهند.

توضیحات کامل در خصوص هر یک از این سطوح ارائه شد. همچنین عنوان شد که ممکن است در یک سیستم حسابداری ، حساب تفصیلی سطح دو تشکیل داده و لذا دارای چهار سطح باشیم.

همچنین آموختیم برای هر حساب کل ، یک حساب معین و برای حساب معین نیز یک حساب تفصیلی تعریف نمود.

سوال :

آیا برای هر حساب کل می توان تا چند حساب معین تشکیل دارد و یا برای هر حساب معین چند حساب تفصیلی تعریف کرد؟

پاسخ آن است که هیچ محدودیتی برای این موضوع نیست و نامحدود برای هر حساب کلی می توان حساب معین تشکیل داده و برای هر حساب معینی نیز بی نهایت می توان حساب تفصیلی تعریف کرد.

کدینگ شناور و ثابت در حسابداری(در توضیح حسابداری چند سطحی چیست) :

حال این سوال مطرح است که آیا برای هر حساب معینی تنها یک حساب کل می توان در نظر گرفت و آیا هر حساب تفصیلی می تواند فقط به یک حساب معین وصل باشد؟

در سیستم های حسابداری در این خصوص دو حالت کلی وجود دارد ، در حالت اول ، برای هر حساب تفصیلی فقط یک حساب معین و برای هر حساب معینی نیز فقط یک حساب کل تعریف نمود.

در حالت دوم این محدودیت برداشته شده و برای هر حساب معینی نامحدود می توان حساب کل در نظر گرفت و برای حساب های تفصیلی نسبت به معین نیز به همین شکل عمل نمود ، به این حالت کدینگ شناور گفته می شود.

مثال (در توضیح حسابداری چند سطحی چیست) :

به عنوان مثال حساب تفصیلی با عنوان “آقای حسینی” داریم.

در حالتی که دارای کدینگ شناور نباشیم به عنوان مثال شخص مذکور به حساب معین “پرسنل اداری” و حساب کل “اشخاص” متصل است.

لیکن در حالتی که دارای کدینگ شناور باشیم می توان شخص مذکور را به چندین حساب معین متصل نمود. علاوه بر اتصال به حساب معین “پرسنل اداری” می توان در صورتی که شخص صندوق دار نیز می باشد به حساب معین “صندوق داران فروشگاه شماره یک” نیز متصل گردد.

نکته (در توضیح حسابداری چند سطحی چیست) :

به همین به انواع حساب های معین مرتبط دیگر نیز قابل اتصال است.

همچنین هر حساب معین نیز می تواند به حساب های کل متعدد متصل شود.

نکته قابل تأمل اینجاست که در حالت کدینگ شناور نیز ، تعداد سطوح تفاوتی ندارد و همان سه سطح وجود دارد.

به منظور تفهیم بهتر موضوع ، کلیه موارد با ذکر مثال تشریح شد تا فراگیری آن آسان تر باشد ، امید است این مقاله توانسته باشد گامی در راستای افزایش اطلاعات حسابداری شما برداشته باشد.